Definicje

1. Hałas

Hałasem nazywamy wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe i szkodliwe dźwięki; jako szkodliwy dla życia i zdrowia hałas jest uznawany za ważny czynnik decydujący o jakości środowiska.

2. Częstotliwość (f )

Wielkość fizyczna charaktryzująca ruch drgający. Częstotliwość to ilość drgań zachodzących w ciągu jednej sekundy. Odnosi się do zjawisk okresowych lub występujących cyklicznie, takich jak fala dźwiękowa. Jednostką częstotliwości jest Hertz (Hz) odpowiadający 1 cyklowi na sekundę.

3. Dźwięk

Fala akustyczna rozchodząca się w ośrodku sprężystym wywołująca wrażenie słuchowe wywołane tą falą. Przyjmuje się, że człowiek słyszy dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 20 kHz. Drgania o mniejszej częstotliwości to infradźwięki, a o wyższej ultradźwięki. Fizycznymi aspektami dźwięków są: jego widmo, natężenie, długość trwania dźwięku i zmiany w czasie.

4. Decybel (dB)

Jest to logarytmiczna jednostka miary równa 1/10 bela. Decybel nie jest związany z żadną konkretną wielkością fizyczną. W akustyce określa wartość 10 logarytmów o podstawie 10 ze stosunku kwadratu ciśnienia akustycznego wywołanego falą akustyczną do kwadratu ciśnienia odniesienia.

5. Ciśnienie akustyczne

Ciśnienie akustyczne p definiuje się jako różnicę pomiędzy chwilową wartością ciśnienia atmosferycznego w przypadku występowania fali akustycznej, a średnią wartością ciśnienia w danym obszarze, w sytuacji braku fal akustycznych:

p(t) = P(t) – Patm

gdzie:

P(t) jest chwilową wartością ciśnienia atmosferycznego w przypadku występowania fali akustycznej, natomiast Patm jest średnią wartością ciśnienia w danym obszarze, w sytuacji braku fal akustycznych. Wartość p(t) zmienia się w granicach: 10-5Pa – dla dźwięków cichych; do 102Pa – dla dźwięków głośnych.

6. Poziom ciśnienia akustycznego

Poziom ciśnienia akustycznego definiuje się jako:

L p = 10 log 10 ( ⟨ p 2 ⟩ p 0 2 )

gdzie: <p2> jest średnim kwadratem ciśnienia akustycznego, zdefiniowanym następująco:

p 2 = 1 τ ∫ τ 0 τ 0 − τ p 2 ( t ) d t

natomiast po = 2*10-5Pa jest ciśnieniem odniesienia, a t jest czasem.

Jednostką poziomu ciśnienia akustycznego jest decybel [dB]. Poziom ciśnienia akustycznego równy jest 0 dB, gdy średni kwadrat ciśnienia akustycznego równy jest ciśnieniu odniesienia.

7. Krzywa korekcyjna A

Krzywą korekcyjną A stosuje się, aby uwzględnić właściwości ucha ludzkiego (człowiek najlepiej słyszy w zakresie średnich częstotliwości, natomiast najgorzej dla niskich i wysokich). Definiuje się ją przez poprawki poprawki (w pasmach tercjowych). Wygląd krzywej korekcyjnej jest przedstawiony poniżej.

Wzor

Rysunek 1 - Krzywa korekcji A

8. Poziom dźwięku A

Poziom dźwięku A definiuje się jako:

L p A = 10 log 10 ( ∑ n = 1 N 10 0.1 ( L p n + Δ L n ) )

gdzie ΔLn jest wartością poprawki wyznaczoną z krzywej korekcyjnej A.

9. Równoważny poziom dźwięku A

Definicja równoważnego poziomu dźwięku jest następująca:

L A e q T = 10 log 10 ( 1 T ∫ 0 T p A 2 t p 0 2 d t )

gdzie:

  • pA(t) – przebieg ciśnienia akustycznego w czasie skorygowanego według krzywej korekcyjnej A,
  • p0 – ciśnienie odniesienia (2*10-5Pa),
  • T – czas, dla którego określa się poziom równoważny.

Poziom równoważny jest powszechnie stosowany w większości krajów świata do oceny jakości akustycznej środowiska. Najczęściej jest on mierzony z zastosowaniem charakterystyki korekcyjnej A. Tak przeprowadzony pomiar dźwięku (hałasu) oznaczany jest symbolem LAeq i podawany w dB.

Równoważny poziom dźwięku określa uśrednioną w czasie energię akustyczną niesioną przez falę dźwiękową.

10. Poziom ekspozycji na hałas

Poziom ekspozycji hałasu jest wielkością, która charakteryzuje pojedyncze wydarzenie akustyczne (np. przejazd samochodu). Wielkość tą definiuje się jako:

L A E = 10 log 10 ( 1 t 0 ∫ t 1 t 2 p A 2 t p 0 2 d t )

gdzie:

  • pA(t) – chwilowa wartość ciśnienia akustycznego A,
  • t2 - t1 – ustalony przedział czasu wystarczający, aby uwzględnić wszystkie parametry zdarzenia akustycznego,
  • p0 – ciśnienie odniesienia (2*10-5Pa),
  • t0 – czas odniesienia równy 1s.

11. Mapa imisyjna

Mapa charakteryzująca oddziaływanie akustyczne pochodzące od poszczególnych źródeł. Mapa, która charakteryzuje stan akustyczny środowiska w otoczeniu poszczególnych dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, zakładów przemysłowych oraz lotniska, wyrażona długookresowymi wskaźnikami oceny hałasu LDWN i LN.

12. Mapa terenów chronionych akustycznie

Mapa przestawiająca rozkład dopuszczalnych poziomów hałasu na rozpatrywanym obszarze, w zależności od sposobu zagospodarowania terenu i jego funkcji, z odniesieniem do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub, w przypadku jego braku, do innych dokumentów planistycznych, w tym do opracowań ekofizjograficznych lub studiów zagospodarowania przestrzennego.

13. Mapa zagrożeń hałasowych

Mapa przedstawiająca przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu określone wskaźnikami LDWN i LN.

14. Poziom LAeqN

Równoważny poziom dźwięku A dla pory nocnej (mierzony w godz. 22:00-6:00 dla jednej doby w roku) wyrażony w dB.

15. Wskaźnik LDWN

Wskaźnik długookresowy wyrażony średnim poziomem dźwięku A w decybelach (dB), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 600 do godz. 1800), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 1800 do godz. 2200) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 2200 do godz. 600):

L D W N = 10 log [ 1 24 ( 12 × 10 0.1 L D + 4 × 10 0.1 ( L W + 5 ) + 8 × 10 0.1 ( L N + 10 ) ) ]

gdzie:

  • LD - długookresowy średni poziom dźwięku A, wyznaczany zgodnie z normą ISO 1996-2:1987, w ciągu wszystkich okresów dziennych w ciągu roku rozumianych jako przedział czasu od godz. 6.00 do godz. 18.00,
  • LW - długookresowy średni poziom dźwięku A, wyznaczany zgodnie z normą ISO 1996-2:1987, w ciągu wszystkich okresów wieczornych w ciągu roku rozumianych jako przedział czasu od godz. 18.00 do godz. 22.00,
  • LN - długookresowy średni poziom dźwięku A, wyznaczany, zgodnie z normą ISO 1996-2:1987, w ciągu wszystkich okresów nocnych w ciągu roku rozumianych jako przedział czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00.

Wskaźniki hałasu LDWN i LN mają zastosowanie dla prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska (m.in. dla tworzenia map akustycznych) w odróżnieniu do wskaźników (poziomów) LAeqD i LAeqN , które służą do ustalenia i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby.

16. Obszar cichy w aglomeracji

Obszar określony w drodze uchwały rady powiatu (zgodnie z art. 118b ustawy Prawo ochrony środowiska), na którym nie występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu.

17. Poziom dopuszczalny

Wartości dopuszczalnych długookresowych średnich poziomów dźwięku A określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112).

Tabela 1 - Dopuszczalne wartości długookresowych wskaźników poziomu hałasu powodowanego przez drogi lub linie kolejowe oraz pozostałe obiekty i działalność będącą źródłem hałasu

Lp. Rodzaj terenu Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku A w dB
Drogi lub linie kolejowe1) Pozostałe obiekty i działalność
będąca źródłem hałasu
LDWN
przedział czasu
odniesienia równy
wszystkim dobom
w roku		 LN
przedział czasu
odniesienia równy
wszystkim porom
nocy		 LDWN
przedział czasu
odniesienia równy
wszystkim dobom
w roku		 LN
przedziałczasu
odniesienia równy
wszystkim porom
nocy
1
  1. Strefa ochronna "A" uzdrowiska
  2. Tereny szpitali poza miastem
 50 45 45 40
2
  1. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
  2. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży
  3. Tereny domów opieki społecznej
  4. Tereny szpitali w miastach
 64 59 50 40
3
  1. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego
  2. Tereny zabudowy zagrodowej
  3. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe
  4. Tereny mieszkaniowo-usługowe
 68 59 55 45
4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców2) 70 65 55 45

Objaśnienia:
1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych.
2) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

Tabela 2 - Dopuszczalne wartości długookresowych wskaźników poziomu hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych

Lp. Rodzaj terenu Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku A [dB]
LDWN LN
1
  1. Strefa ochronna "A" uzdrowiska
  2. Tereny szpitali, domów opieki społecznej
  3. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży
 55 45
2
  1. Tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego
  2. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe
  3. Tereny mieszkaniowo-usługowe
  4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców*
 60 50
Przejście do części mapowej portalu
Mapa